Garnki i garneczki, czyli podstawowy sprzęt kuchenny

Gotowanie jest nie tylko koniecznością ale może stać się także prawdziwą frajdą i przygodą. W tym celu musimy jedynie zaopatrzyć się w niezbędny sprzęt kuchenny, przede wszystkim w garnki do gotowania. Obecnie na rynku mamy ogromną ofertę rozmaitych garnków i garneczków. Stalowe, aluminiowe, żeliwne, pokryte powłoką ceramiczną i np. teflonem, o różnych rodzajach dna, pokrywkach i przeznaczone do różnych typów płyt. Czym więc kierować się w ich wyborze?

Wybór garnków - od czego zacząć?

Proces wyboru odpowiedniego sprzętu należy zacząć od określenia naszych własnych potrzeb i preferencji. Garnki powinniśmy dobrać do wielkości swojej rodziny (ważne czy będziemy gotować tylko dla siebie, czy też mamy liczną rodzinę lub grono przyjaciół, dla których często pichcimy). Zastanówmy się także, czy najczęściej gotujemy zupy, potrawy jednogarnkowe i duszone, czy też lubimy dania smażone i np. kuchnię azjatycką (wówczas niezbędne są dobre patelnie i woki). Pozwoli nam to stwierdzić, czy potrzebujemy rondli, czy też garnków tradycyjnych o większej pojemności (zwykle od 1l do nawet kilkunastu l). Znaczenie ma także, czy np. jesteśmy fanami kuchni lekkostrawnej i niskokalorycznej, wówczas w naszej kuchni niezbędny będzie zestaw garnków do gotowania na parze. A może liczy się dla Ciebie czas gotowania? Wtedy idealnym rozwiązaniem będzie szybkowar.

Garnki - różne materiały - różne właściwości

Kolejny dylemat, który musimy rozstrzygnąć, to wybór materiału, z którego są wykonane naczynia. Garnki mogą być:

Stalowe - odporne na rdzę, zarysowania, kwasy żywnościowe i detergenty. Potrawy nie przywierają do ścianek i dna, a garnki łatwo domyć. Są higieniczne i wytrzymałe w dużym zakresie temperatur. Choć ciepło dobrze się w nich rozchodzi, to jednak wolno się nagrzewają (choć dłużej trzymają ciepło). Trzeba też pamiętać, że zbyt długie przechowywanie potraw w stalowych garnkach może nadać im metaliczny posmak.

Stalowe emaliowane - wybierane są przede wszystkim ze względu na swoje walory estetyczne, gdyż pokrywająca je warstwa emalii występuje w niezliczonych odcieniach i wzorach. Są lekkie i bezpieczne dla zdrowia, ale potrawy łatwiej się w nich przypalają i przywierają, a sama emalia ulega uszkodzeniom i odpryskuje. Potrawy w garnkach emaliowanych szybciej stygną.

Stalowe emaliowane - wybierane są przede wszystkim ze względu na swoje walory estetyczne, gdyż pokrywająca je warstwa emalii występuje w niezliczonych odcieniach i wzorach. Są lekkie i bezpieczne dla zdrowia, ale potrawy łatwiej się w nich przypalają i przywierają, a sama emalia ulega uszkodzeniom i odpryskuje. Potrawy w garnkach emaliowanych szybciej stygną.

Żeliwne - są wprawdzie ciężkie i długo się nagrzewają, ale za to są bardzo odporne na zniszczenia i wysokie temperatury. Długo trzymają także ciepło. Możesz w nich smażyć, dusić i piec, a także używać ich w piekarniku. Są długowieczne, ale wymagają specjalnej pielęgnacji.

Aluminiowe - przewodzą ciepło dziesięciokrotnie lepiej niż np. garnki ze stali nierdzewnej i są o wiele lżejsze niż żeliwne. Gotuje się w nich stosunkowo szybko, ale i szybko stygną w nich potrawy. Ponieważ ich wnętrze pokryte jest ceramiką, teflonem lub tytanem. Nie należy w nich przygotowywać kwaśnych potraw, które mogą wchodzić w reakcje chemiczne z powłoką i wydzielać szkodliwe substancje.

Ceramiczne - podczas gotowania nie wydzielają żadnych szkodliwych substancji, dobrze trzymają ciepło i trudno w nich coś przypalić. Mają one zwykle przystępne ceny. Nie nadają się jednak do wysokich temperatur i stosunkowo łatwo je zniszczyć lub uszkodzić.

• Szklane - wśród wielu zalet szklanych garnków wymienia się ich właściwości antyalergiczne, antybakteryjne i odporność na wysokie i niskie temperatury oraz wszechstronność (można je stosować w piekarnikach, kuchenkach mikrofalowych i gazowych). Jedyną ich wadą jest łatwość, z jaką ulegają uszkodzeniom.

Można także spotkać garnki miedziane, znakomicie rozprowadzające ciepło, świetne np. do risotta, ale bardzo drogie.

Powłoka, czyli co garnek ma w środku

Wnętrze garnka może być pokryte emalią, teflonem, ceramiką, tytanem lub powłoką kamienną. W przypadku powłoki emaliowanej należy pamiętać, że każde uszkodzenie emalii i odprysk powoduje, że garnek musimy wyrzucić, bo dalsze gotowanie w nim będzie szkodliwe dla naszego zdrowia.

Podobnie jest w przypadku powłok teflonowych. Umożliwiają one smażenie i gotowanie bez tłuszczu, ale wymagają delikatnego traktowania - należy używać do nich tylko sztućców z tworzywa sztucznego lub drewnianych. Odporniejsze na zarysowania i uszkodzenia są powłoki ceramiczne, do których w dodatku potrawy trudniej przywierają.

Wiele zalet ma także powłoka tytanowa - jest bardzo twarda i odporna nawet na używanie metalowych sztućców, ponadto nie wymaga ona stosowania tłuszczu przy gotowaniu.

Potrawy nie przypalają się w garnkach z powłoką kamienną, która jest odporna zarówno na temperatury, jak i zarysowania. Łatwo ją też umyć.

Pokrywki i uchwyty też mają znaczenie

Pokrywka powinna być przede wszystkim dobrana do konkretnego modelu garnka. Odpowiednio dopasowane pokrywki nie tylko uchronią płytę do gotowania lub piekarnik przed zabrudzeniem, ale i skrócą czas gotowania potraw. Otwory w pokrywce pozwolą na cyrkulację pary wodnej.

Garnki od niektórych producentów wyposażone są w uchwyt z termometrem, który pokazuje, jaki zakres temperatur osiągnęła przygotowywana potrawa. Podobnie jak pokrywy, także i uchwyty powinny być wykonane z trwałych materiałów, odpornych na wysokie temperatury i nie ulegających nagrzaniu.

Obecnie coraz więcej firm oferuje uchwyty, które można odczepiać od garnków i patelni. Ułatwia to ich przechowywanie i stosowanie w piekarniku lub kuchence mikrofalowej.

Garnki do zadań specjalnych

Wspomniany wcześniej stalowy lub aluminiowy szybkowar pozwoli zaoszczędzić czas. Posiada on specjalne szczelne zamknięcie, które umożliwia osiągnięcie wewnątrz ciśnienia od 1 do 2 atmosfer i temperatury 130 stopni. Zupę, ryby i mięso przygotujesz w nim nawet dziesięć razy szybciej.

Z kolei garnki parowe dzięki systemowi specjalnych wkładów lub sitek pozwalają gotować zdrowo, bez tłuszczu i jednocześnie ułożyć różne składniki na różnych piętrach.

Bez tłuszczu można gotować także w żaroodpornych garnkach rzymskich, czyli glinianych.

Miłośnicy określonych potraw mogą też wyposażyć kuchnię w specjalne garnki np. do makaronu, szparagów, ryb, czy też smażenia powideł.

O czym jeszcze musisz pamiętać?

Jeśli jesteś posiadaczem płyty indukcyjnej, zwróć uwagę, czy wybrany garnek nadaje się do zastosowania do tego rodzaju płyty. Informację, w formie specjalnego piktogramu, znajdziesz na garnku i opakowaniu. Dotyczy to wszystkich rodzajów płyt do gotowania.

Twoje garnki posłużą Ci długo, jeśli będziesz o nie odpowiednio dbać. Do gotowania używaj sztućców z odpowiednich materiałów (zwłaszcza do teflonu), myj nie agresywnymi środkami, w przypadku naczyń z materiałów wrażliwych na gwałtowne zmiany temperatur pamiętaj, by np. nie wstawiać ich do nagrzanego piekarnika bezpośrednio po wyjęciu z lodówki.

Pamiętaj także, że odpowiednio dobrane garnki i garneczki będą Ci służyły latami. Warto więc zrezygnować z nadmiernej oszczędności, kupić produkt dobrej jakości i potraktować ten zakup jako inwestycję.